آموزش و پژوهش علوم صنعت برق

رله یک کلید است که به صورت الکتریکی و با اعمال ولتاژ عمل می‌کند. درحالیکه کنتاکتور به صورت الکترومکانیکی عمل میکتند.دو نوع از رایج‌ترین رله‌ها و کلید ها که بیشتر استفاده می‌شوند، کنتاکتور و رله‌های SSR هستند. در ادامه به مقایسه این دو می پردازیم.

به نظرتان چه تفاوتی بین کنتاکتور و رله ssr وجود دارد؟ آیا می‌توان این دو قطعه را به جای هم به کار برد؟ بهتر است در موقعیت‌های مختلف از کدام قطعه استفاده شود؟ در این مقاله با تفاوت بین کنتاکتور و ssr آشنا می‌شوید و می‌توانید برای خرید رله ssr و یا کنتاکتورهای مورد نظرتان بهتر تصمیم بگیرید. پس برای همیشه سوء تفاهم‌های خود را در مورد این دو قطعه صنعتی برطرف کنید!

ssr یا رله حالت جامد چیست؟

SSR (Solid State Relay) نوعی کلید الکترونیکی است که قسمتی از یک سوئیچ الکترونیکی را در بر می‌گیرد. این رله‌ها ولتاژهای خروجی AC و DC را در ترمینال‌های کنترل اعمال می‌کنند و به این صورت عملیات سوئیچینگ را به انجام می‌رسانند. Ssr‌ها از اجزای نیمه‌هادی قدرت مانند TRIAC، ترانزیستور و تریستور تشکیل می‌شوند.

معروف‌ترین رله که کاربرد زیادی دارد رله الکترومکانیکی است. این رله از یک سیم پیچ به همراه یک یا چند کنتاکت تشکیل شده است. رله حالت جامد یا رله SSR، برخلاف رله‌های مکانیکی دارای قسمت متحرک یا کنتاک نیست از این رو این رله قادر است با سرعت بالاتری عمل کرده و طول عمر بیشتری داشته باشد.

رله SSR:
رله حالت جامد، رله الکترونیکی، Solid State Relay، رله بدون صدا، رله بدون نویز، رله اس اس آر و... همگی از نام‌های این نوع رله SSR می‌باشند. رله حالت جامد متشکل از قطعات نیمه هادی قدرت مانند تریستور‌ها و ترانزیستور‌ها و یا ترایاک برای تغییر جریان تا حدود ۱۰۰ آمپر می‌باشد. رله SSR شامل یک مدار فرمان و قدرت می‌باشد که در دو مدل تک فاز و سه فاز ساخته می‌شود و دارای انواع آنالوگ و دیجیتال است. رله حالت جامد یک کلید الکترونیکی است که به عنوان بخشی از یک سوئیچ الکترونیکی به حساب می‌آید. رله‌های حالت جامد دارای سرعت تعویض بالایی در مقایسه با رله‌های الکترومکانیکی می‌باشند و هیچگونه تماس فیزیکی برای فرسودگی ندارند.

کنتاکتور:
کنتاکتور‌ها کلید‌های الکترو مغناطیسی هستند که با استفاده ازیک جریان کوچکتر، جریان بزرگتر را قطع و وصل می‌کنند. این فرآیند به این شکل می‌باشد که یک جریان کوچک به کنتاکتور فرستاده می‌شود و کنتاکتور متوجه می‌شود که الان باید کلید داخلی خود را در حالت روشن قرار دهد و وقتی که آن جریان کوچک قطع شد، کنتاکتور متوجه می‌شود که الان باید داخلی خود را در حالت قطع قرار دهد.

کنتاکتور‌ها در اشکال متعددی با ظرفیت‌ها و ویژگی‌های متنوع وجود دارند. اندازه فیزیکی کنتاکتور‌ها از ابعاد کوچک در یک دست جا شوند تا دستگاه‌هایی بزرگ در یک ضلع آن تقریباً یک متر باشند، متغیر است.

کنتاکتور این اجزا را در بر می گیرد:

• 3 کنتاکت اصلی پرقدرت برای ارتباط دادن دستگاه‌ها و تجهیزات الکتریکی به شبکه
• کنتاکت‌های کمکی برای انجام وظیفه در طراحی مدارهای فرمان.

حالا به نظرتان کنتاکتورها در چه دستگاه‌هایی کاربرد دارند که می‌توانید به خوبی از ظرفیت‌های آن‌ها استفاده کنید؟ دستگاه‌هایی که در آن‌ها به صورت مکرر با قطع و وصل شدن مدار، خاموش و روشن شوند، از دستگاه‌هایی هستند که کنتاکتورها باب طبعشان هستند. کنتاکتور در این دستگاه‌ها، خطوط تغذیه ختم‌شونده به بار را قطع و وصل می‌نماید.

تفاوت کنتاکتور و SSR:

از تفاوت‌های کنتاکتور و رله SSR می‌توان به مکانیزم کاری آن‌ها اشاره کرد، مکانیزم کاری کنتاکتور به صورت الکترو مکانیکی می‌باشد که با تحریک کنتاکت‌های کنتاکتور باز و بسته می‌شوند، ولی مکانیزم کار رله SSR به صورت الکترونیکی بوده و دارای کنترل نمی‌باشد. به همین علت سرعت و وصل در رله SSR بسیار بیشتر از کنتاکتور می‌باشد.
از دیگر تفاوت‌های میان این دو می‌توان به بی صدا بودن رله SSR و نداشتن تیغه کمکی اشاره کرد که در کنتاکتور این دو عامل وجود دارند.
کنتاکتور‌ها عمدتاً کاربری سه فاز دارند، ولی رله‌های SSR هم در سه فاز و هم در تکفاز کاربرد زیادی دارند.
تفاوت دیگر کنتاکتور و رله SSR طول عمر، ابعاد و وزن آنهاست به طوری که طول عمر رله SSR به دلیل نداشتن هیچ قسمت متحرکی بیشتر از کنتاکتور می‌باشد، همچنین وزن و ابعاد رله SSR ازکنتاکتورکمتر است.
رله‌های حالت جامد به دلیل عدم تولید جرقه در هنگام کلید زنی از امنیت بالاتری نسبت به کنتاکتور برخوردار هستند و همین امر باعث شده که در مکان‌های قابل اشتعال نیز قابل استفاده باشند.
تغذیه رله SSR هم به صورت ولتاژی و به هم به صورت سیگنال جریانی قابل تحریک می‌باشد در صورتی که تغذیه کنتاکتور فقط به صورت ولتاژی تحریک می‌شود.
رله حالت جامد در مقایسه با کنتاکتور قیمت بالاتری دارد و همچنین دارای حساسیت بیشتری نیز می‌باشد.

چه تفاوتی بین کنتاکتور و ssr وجود دارد؟

حالا نوبت به بررسی تفاوت کنتاکتور و ssr می‌رسد. یکی از تفاوت‌های این دو قطعه در مکانیزم کار آن‌هاست. ساز و کار عملکرد کنتاکتورها به صورت الکترومکانیکی است اما ssrها از مکانیزمی الکترونیکی بهره می‌برند و کنتاکت‌ها در ssr نقشی ندارند.

همین موضوع باعث شده است که ssrها سرعت قطع و وصل خیلی بیشتری را نسبت به کنتاکتورها ارائه دهند. تا این‌جا یک صفر به نفع رله‌های حالت جامد!

تفاوت کنتاکتور و ssr در تولید سر و صدا

تفاوت دیگر کنتاکتور و ssr در میزان سر و صدایی است که ایجاد می‌کنند. ssrها بی‌ سر و صدا هستند، در حالی که کنتاکتورها صدا تولید می‌کنند. هم‌چنین در ssrها از تیغه کمکی استفاده نمی‌شود، در حالی که کنتاکتورها دارای تیغه کمکی هستند.

کارایی سه فاز و تک‌فاز

سوالی که در مورد استفاده از کنتاکتورها و ssrها مطرح می‌شود، این است که به دنبال کارایی سه فاز هستند یا تک‌فاز؟ بیشتر کنتاکتورها فقط کارایی سه فاز دارند و نمی‌توانید آن‌ها را برای موارد تک‌فاز به کار ببرید؛ در حالی که ssrها هم در حالت سه فاز و هم در حالت تک‌فاز کارایی دارند و این بابت محدودیتی گریبانتان را نمی‌گیرد.

تفاوت کنتاکتور و ssr در اندازه

ابعاد و وزن قطعات از موارد دیگری است که دارای اهمیت است. کنتاکتورها و رله‌های حالت جامد از این نظر نیز با هم متفاوت هستند. به نظرتان کنتاکتورها کوچک‌تر و سبک‌تر هستند یا ssrها؟

این‌جا هم ssrها برنده می‌شوند! رله‌های حالت جامد وزن کمتر و ابعاد کوچک‌تر نسبت به کنتاکتورها دارند. هم‌چنین ssrها طول عمر بیشتری نسبت به کنتاکتورها دارند.

امنیت

حالا نوبت به مقایسه این دو قطعه از نظر امنیت می‌رسد؟ کدام یک از این دو قطعه امنیتی بالاتری دارند؟ کدام‌یک از آن‌ها را می‌توان در مکان‌هایی که قابلیت اشتعال وجود دارد، به کار گرفت؟

باز هم پاسخ، ssr است! به دلیل این‌که ssrها در هنگام کلیدزنی جرقه نمی‌زنند، امنیت بالاتری نسبت به کنتاکتورها دارند و می‌توانید در آن‌ها را در مواردی که امکان آتش‌سوزی وجود دارد، به کار بگیرید.

نوع تغذیه

رله‌های حالت جامد از نظر تغذیه نیز نسبت به کنتاکتورها دستتان را بازتر می‌گذارند. اما این موضوع به چه معناست؟ تغذیه ssrها هم به صورت سیگنال جریان و هم به صورت ولتاژی تحریک می‌شود، اما تغذیه کنتاکتورها فقط به صورت ولتاژی قابل تحریک است.

قیمت

با وجود برتری‌هایی که رله‌های حالت جامد نسبت به کنتاکتورها دارند، باید انتظار داشته باشید که قیمت آن‌ها نسبت به کنتاکتورها بیشتر باشد. حالا انتخاب با شماست که با توجه به نوع کارایی مد نظرتان، کدام‌یک از این قطعات را انتخاب کنید تا به سوددهی بالاتری برسید.

سخن آخر

حالا که با «تفاوت های کنتاکتور و ssr» در موارد مختلف آشنا شدید، می‌توانید با آگاهی بیشتری برای خرید ssr یا کنتاکتور تصمیم‌گیری کنید.

موتور‌های ضد انفجار برای محیط‌های بسته طراحی می‌شوند ملاحظات اساسی برای این موتور‌ها این است که باید از بروز جرقه در محیطی که می‌تواند حاوی بخارات و گاز‌های قابل اشتعال باشد خودداری کند. موتور‌های ضد انفجاری برای محیط‌های بسته؛ سنگین و پر حجم هستند.

با تشخیص برخی مناطق کارخانه یا سایت به عنوان منطقه خطر، را مشخص می‌کنیم که چه ناحیه‌ای خطرناکتر است و به توجه یا تجهیزات بیشتری نیاز دارد و چه منطقه‌ای کم خطرتر است. همچنین متوجه می‌شویم که چه مناطقی ایمن هستند.

طبقه بندی مناطق الکتریکی به ما خاطر نشان می‌کند که چه نوع تجهیزاتی باید در آن مناطق به کار گرفته شود و از چه تجهیزاتی نمی‌توان استفاده کرد. چگونه این کار انجام می‌شود؟

توجه به این نکته مهم است که الکتروموتور‌های ضد انفجار تنها در برخی نواحی به کار گرفته می‌شوند. این تجهیزات شناسنامه و شناسه‌های ویژه‌ای دارند که به ما می‌گوید که آیا می‌توان از آن‌ها در نواحی خطرناک خاصی استفاده کرد یا نه؟ بر این اساس ما می‌توانیم از این تجهیزات در مناطق پر خطر بدون نگرانی استفاده کنیم؛ بنابراین برخی تجهیزات و ابزار‌های الکتریکی را تنها می‌توان در ناحیه ۲ به کار گرفت، در حالیکه برخی دیگر در ناحیه خطر ۱ نیز کاربرد دارند. طبقه بندی بر اساس نواحی خطر را در ادامه توضیح می‌دهیم. هزینه این تجهیزات بسته به نوع محافظت و مناسب بودن برای استفاده در نواحی مختلف فرق می‌کند؛ بنابراین اگر مهندس طراح به اشتباه ناحیه‌ای امن را خطرناک طبقه بندی کند، و یا حتی اگر ناحیه‌ای را که باید در ناحیه خطر ۲ طبقه بندی کند خطر ۱ بداند ناگزیر باید هزینه بیشتری برای خرید تجهیزات ضد انفجار با قابلیت بیشتر پرداخت کنید. چنین تجهیزاتی هزینه نگهداری بیشتری نیز در بردارند؛ بنابراین در دوره عمر خود نیز هزینه بیشتری را به شرکت تحمیل می‌کنند.

از سوی دیگر، اگر منطقه خطری به اشتباه جزو مناطق ایمن طبقه بندی شود هزینه آن بسیار بالاست چرا که ممکن است به انفجار ناخواسته‌ای منجر شود که پیامد‌هایی مالی و جانی در پی داشته باشد و تصویر شرکت را نیزمخدوش سازد. چنین اتفاقاتی ممکن است حیات شرکت را نیز به خطر اندازد؛ بنابراین طبقه بندی درست مناطق خطر از نظر هزینه نیز همانند موضوع مهندسی ایمنی اهمیت دارد برخی مفاهیم اساسی درباره مواد خطرناک را باید بدانیم تا بتوانیم درک بهتری از طبقه بندی مواد و نیز انتخاب الکتروموتور ضد انفجاری که با آن شرایط مناسب را داشته باشیم.

الکتروموتور ضد انفجار زیمنس

برای دسته بندی الکتروموتور‌های ضد انفجار، سازندگان نیاز دارند که آزمایشگاه‌های متعهد Underwriters Laboratories (UL) و نظامنامه ملی برق National Electrical Code (NEC) آن‌ها را به رده = CLASS - گروه = Group و تقسیم کرده و محدودیت‌های قانونی درجه حرارت را برایشان مشخص کنند.

این نوع موتور‌های ضد انفجار برای محیط‌های بسته طراحی می‌شوند ملاحظات اساسی برای این موتور‌ها این است که باید از بروز جرقه در محیطی که می‌تواند حاوی بخارات و گاز‌های قابل اشتعال باشد خودداری کند. موتور‌های ضد انفجاری برای محیط‌های بسته؛ سنگین و پر حجم هستند. آن‌ها به گونه‌ای طراحی شده اند که در حد توانایی موتور در برابر خوردگی و محدوده درجه حرارت و گرم شدن بیش از اندازه مقاوم می‌باشد. سازندگان اتصالات این و فلنج‌های آن‌ها را به گونه‌ای می‌سازند که در برابر نفوذ شعله مقاوم flame tight, باشد؛ و محفظه‌ای باریکی داشته باشند که به هنگام وقوع انفجار داخلی گاز‌های داغ حاصل از انفجار رها شده و امکان سرد شدن پیدا کنند و به اندازه سرد شوند که باعث انفجار مجدد نشوند.

میگر (megger) یا تستر عایقی وسیله‌ای است برای اندازه گیری مقاومت‌های بسیار بزرگ معمولاً تا ۲ گیگا اهم با ولتاژ تست تا ۵ کیلوولت می‌باشد و جهت سنجش مقاومت عایقی کابل ها، موتورها، ترانسفورماتور‌ها، ژنراتور‌ها و سایر تجهیزات الکتریکی استفاده می‌شود. برای اندازه گیری چنین مقاومت‌هایی معمولاً به ولتاژ زیادی نیاز است. در بعضی از این نوع دستگاه‌ها، ولتاژ تست به ۱۰kv نیز می‌رسد ولتاژ معمول این نوع دستگاه‌های اندازه گیری، بین ۱۰۰ ولت تا ۱۰ کیلو ولت است. دستگاه میگر از یک دستگاه نسبت سنج تشکیل شده است.

بطور عمده مقاومت عایقی با ضخامت عایق نسبت مستقیم و با سطح مقطع هادی نسبت معکوس دارد. تست مقاومت عایقی جهت اندازه‌گیری مقاومت الكتریكی عایق یک محصول یا تجهیز استفاده می شود. انجام این تست معمولا به عنوان یک بررسی سریع پس از تولید، نصب یا تعمیر یک محصول است. تغییرات در این اندازه گیری مقاومت عایق می تواند در پیش بینی این امور ( تعمیر یا تعویض ) کمک کننده باشد.

اگرچه تولیدکنندگان سیم، کابل، تجهیزات الکتریکی و... هر روزه عایق بندی محصولات خود را بهبود می بخشند. با این وجود، امروزه عایق ها می تواند تحت تاثیر برخی عوامل آسیب ببیند مانند آسیب مکانیکی، ارتعاش، گرما بیش از حد و یا سرد، خاک، روغن، خوردگی، رطوبت حاصل از فرایندها و یا فقط رطوبت در روز مه آلود.

مقادیر مجاز مقاومت عایقی دستگاه ها و سیستم های الکتریکی:

این جدول حداقل ولتاژ تزریقی به کابل و مقاومت عایقی قابل قبول را نشان می دهد.

منبع ولتاژ مورد نیاز دستگاه معمولاً متناوب است و آن را به دو صورت ایجاد می‌کنند. در روش اول با استفاده از یک منبع تغذیه Dc ولتاژ Dc را به کمک اسیلاتور (نوسان ساز) تبدیل به Ac می‌کنند و آنگاه به کمک ترانسفورماتور ولتاژ متناوب خروجی اسیلاتور را به هر مقدار دلخواه افزایش داده می‌شود.
در روش دوم به کمک یک ژنراتور ساده که محرک آن دست است، ولتاژ Ac تولید می‌شود.

طرز تشخیص سالم بودن میگر
برای تشخیص سلامت دستگاه میگر، دسته‌ای را که در بغل میگر است می‌چرخانیم و دو سر سیم‌ها را به هم اتصال می‌دهیم، اگر عقربه روی صفر قرار گرفت میگرسالم است.

میگر به طور کلی به دو نوع تقسیم بندی می شود:

1-الکترونیکی

2- نوع دستی

نوع الکتریکی میگر شامل اجزای زیر می باشد:

 

صفحه نمایش دیجیتالی، کابل، سوئیچ انتخاب که برای انتخاب محدوده پارامترهای الکتریکی استفاده می شود، شاخصی که موقعیت های مختلف پارامتر ها را مشخص می کند و...

از مزایای استفاده از میگر می توان به دقت بسیار بالا، سهولت خواندن مقادیر اندازه گیری شده، شخص به تنهایی می تواند تست را انجام دهد، قابل استفاده در فضاهای کوچک، امنیت بالا جهت استفاده اشاره کرد.

از معایب آن گاهی برخی از آن ها نیاز به منبع خارجی دارند و گرانتر هستند.

نوع دستی آن نیز شامل : صفحه آنالوگ، میل لنگ دستی که با چرخش آن می توان بهRPM مورد نیاز برای تولید ولتاژ که از طریق سیستم الکتریکی اجرا می شود دست یافت و کابل تست می باشد.

 

از مزایای میگر می توان به اهمیت آن در دنیای امروزی به عنوان قدیمی ترین روش تست، عدم نیاز به منابع خارجی، ارزان قیمت بودن آن اشاره کرد.

اغلب دستگاه های جدید میگر دارای ترمینال G که همان گارد به معنای محافظ می باشد هستند، که به منظور حذف برخی از مقاومت های زائد و مخدوش کننده بکار می رود. به عبارت دیگر برای اندازه گیری مقاومت عایقی به صورت صحیح به ما کمک می کند. در واقع گارد جریان نشتی سطحی را به سمت خود می کشد و دستگاه ما مقدار جریان نشتی عمقی که مورد نظر ما می باشد را اندازه گیری می کند. این مورد برای اندازه گیری مقاومت عایقی مقره بوشینگ ترانسفورماتور و دیگر انواع مقره ها و .... بکار می رود.

از معایب آن نیاز به حداقل دو نفر برای انجام تست، دقت کمتر آن نسبت به نوع الکتریکی، نیازمند مکانی پایدار برای قرار دادن تجهیز می باشد که در غیر این صورت ممکن است نتیجه درستی را ارائه ندهد و درنتیجه در هرمکانی کاربرد ندارد، سخت بودن خواندن مقادیر توسط صفحه نمایش آنالوگ، نیاز به ایمنی بالا هنگام انجام تست را می توان نام برد.

ساختارهای بالا برای هر میگر مشابه نیست، این ساختار ممکن است با توجه به کارخانه های تولیدی باهم تفاوت هایی داشته باشد، اما پایه این ساختار برای همه یکسان است. 

در حالت کلی کمیت هایی که می توان توسط این تستر اندازه گیری کرد ولتاژ و مقاومت عایق می باشد.

اصول عملکرد میگر
دستگاه میگر با تبدیل ولتاژ ۱۲ ولت (باطری داخلی دستگاه) به حداقل ۱ و حداکثر ۱۰ کیلو ولت Dc ولتاژ تست خود را تولید می‌نماید. این ولتاژ توسط مدار‌های کنترل جریان به سرعت کنترل می‌شود به طوریکه به محض افزایش جریان از حد مجاز و یا اتصال کوتاه به سرعت ولتاژ مورد نظر تا حد مورد اطمینان کاهش می‌یابد. این عمل برای حفاظت سیستم‌های درونی و همچنین قطعات مورد آزمایش می‌باشد.
در نوع دستی (نمونه قدیمی)، توسط دسته‌ای که در بغل میگر است آنرا چرخانده، که بدین ترتیب ژنراتوری به گردش در می‌آید، در نتیجه ولتاژ تولید می‌شود که آن ولتاژ توسط ترانسفورماتور‌های افزاینده، افزایش یافته و سپس توسط یکسو کننده‌ها به ولتاژ مستقیم (dc) تبدیل می‌شود و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تفاوت های ماشین های سنکرون و آسنکرون  را در اینفوگرافی زیر مشاهده می کنید.

موتورهای سنکرون دسته‌ای از موتورهای الکتریکی هستند که روتور (قسمت دوار) در آن‌ها با سرعت ثابتی می‌چرخد. البته ثابت به این معنی که در صورت تغییر میزان بار مکانیکی روی شفت، سرعت موتور تغییر نخواهد کرد و اگر بخواهیم سرعت موتور را تغییر دهیم می‌بایست فرکانس تغذیه? آن را تغییر دهیم. روش دیگر برای تعیین سرعت چرخش روتور، تغییر تعداد قطب هاست. البته تعداد قطب‌ها جزو ویژگی‌های ذاتی موتور بوده و در زمان ساخت با توجه به نوع به نوع سیم پیچی استاتور مشخص می‌شود.

نوع خاصی از موتورها به نام موتور دالاندر وجود دارند که تعداد قطب‌های آن در حین استفاده، بین 2 قطب یا 4 قطب قابل تغییر است. در موتورهای سنکرون سرعت از این رابطه بدست می‌آید: Ns=120*f/p که در این رابطه Ns سرعت سنکرون یا همان سرعت چرخش روتور بر حسب دور در دقیقه، f فرکانس تغذیه موتور بر حسب هرتز و p تعداد قطب‌های موتور است در موتورهای سنکرون سیم پیچی روتور با ولتاژ مستقیم تغذیه می‌شود.

معمولاً در روتور موتورهای سنکرون علاوه بر آهن‌ربا حلقه‌های اتصال کوتاه نیز وجود دارد مانند موتورهای رتور قفسی  این حلقه‌ها باعث می‌شود تا در لحظه راه‌اندازی سرعت روتور به سرعت سنکرون نزدیک شود و سپس به سرعت سنکرون برسد. این حلقه‌ها علاوه بر راه اندازی باعث مقاومت بیشتر موتور در برابر شوک بار و بار اضافی می‌شود.

پس موتور القایی سنکرون : به موتوری می گویند که سرعت گردش رتور با سرعت گردش میدان مغناطیسی استاتور برابر باشد یعنی اگر سرعت گردش میدان استاتور را کم بکنیم سرعت رتور به همان اندازه کاهش می یابد

مزایای موتور سنکرون:

1- این موتور دارای ضریب قدرت مناسب و قابل تنظیم است.

2- بازده عالی دارد.

3- در مقابل نوسان ولتاژ حساسیت ندارد.

4- امکان بکار بردن آن به طور مستقیم با ولتاژ زیاد وجود دارد.

5- با تحریک مناسب هیچگونه قدرت راکتیو مصرف نمیکند و فقط قدرت اکتیو مناسب می گیرد.

6- از این موتور میتوان به عنوان مولد قدرت راکتیو برای بالا بردن ضریب قدرت خط استفاده کرد.

معایب موتور سنکرون:

1- یک وسیله راه اندازی اولیه که موتور کمکی و غیره می باشد احتیاج دارد.

2- علاوه بر جریان متناوب برای سیم پیچ استاتور ، جریان دائم برای قطبهای آن هم مورد احتیاج است در نتیجه قیمت ماشین را نسبت به مشابه خود بالا میبرد.

3- سرعت آن ثابت است در نتیجه قابل تنظیم است.

4- نداشتن تحمل اضافه بار ( در صورتیکه خیلی زیادتر از حد مجاز به آن بار دهند میایستد و دوباره بایستی آنرا راه اندازی کرد.)

کاربرد موتور سنکرون:

به خاطر راه اندازی مشکل موتور سنکرون ، مورد استفاده آن محدود است.

به خاطر سرعت ثابت آن، در مواردیکه دور ثابت نیاز باشد، استفاده می شود. در وسایل دقیق مانند ساعتهای الکتریکی و گرام و ....

کاربرد مهم موتور سنکرون ، برای اصلاح Cosφ است. بار روی آن قرار نداده یعنی موتور بدون بار کار میکند در این حالت موتور سنکرون را خازن سنکرون گویند.

موتور آسنکرون

دوستان عزیز موتور آسنکرون به موتوری میگویند که سرعت رتور با سرعت میدان استاتور متفاوت باشد ... حالا یا بیشتر یا کمتر

نکته کاربردی : بیشترین کاربرد را در صنعت ( کارخانه ها )  و لوازم خانگی داررند..

حالا می پرسید چرا ؟

 2-ساختمان این موتور ساده است .

3-امکان افزایش بار در آنها زیاد است .

4-سرعت آن در بارهای مختلف تقریباً ثابت است .

5-راه اندازی راحتر

6- تعمییر نگهداری راحتتر

انواع موتور های آسنکرون

1- روتور قفسه سنجابی :

 از یک عدد میله مسی یا آلومینیومی که در شیارهای محیطی استوانه آهنی‌ کار گذاشته است.که بر دو نوع است که نوع اول از میله های‌ گرد تشکیل شده است و در نوع دوم از میله های مستطیلی و یا به شکل دو دایره که به هم متصل و یا جدا از هم هستند تشکیل میشود .

روتور های قفسه ای یک طبقه ، گشتاور خوبی در شروع به کار ندارند .

روتور های قفسه ای دو طبقه ،  گشتاور خوبی در شروع به کار دارند .

آیا می دانید چرا شیارها در روی روتور مورب می باشد ؟ 

با مورب کردن شیارها ، لرزش و صداهای‌ موتور جلوگیری می کند. همچنین از تمایل روتور به ایستادن و

موارد استفاده و کاربرد موتورهای آسنکرون :

1-   موتور آسنکرون با روتور سنجابی که روتور آن دارای یک قفسه هادی است :  برای قدرتهای کم و غالباً به صورت تک فاز ساخته می شوند . موارد کاربرد آن موتورهای کولر و لباسشوئی و و یخچال و غیره می باشد .

2-   موتور آسنکرون با روتور سنجابی که روتور آن دارای دو قفسه هادی است :  دارای‌ گشتاور شروع به کار خوب و جریان راه اندازی آنها نیز نسبتاً کم است بنابراین میتوان از این موتور در جاهایی که قدرت زیاد احتیاج است استفاده شود . کارگاه های صنعتی و بالابر ها و ....

روتور سیم پیچی شده :

به جای میله ، استاتور را می توان سیم پیچی سه فاز کرد و این سیم پیچها را به صورت ستاره وصل می کنیم . درروی محور این موتور سه حلقه که نسبت به هم و نسبت به محور عایق هستند (رینگ) قرار دارد . سه سر سیم پیچی روتور به این سه حلقه متصل می شود و به وسیله جاروبکهائی که روی حلقه ها تکیه دارند به یک مقاومت سه فاز ستاره متصل میشود.

موار استفاده از رتور سیم پیچی شده :

برای قدرت های خیلی زیاد مخصوصاً اگر با فشار قوی باشد استفاده می شود و یا اینکه در موقع شروع به کار ، موتور احتیاج به گشتاور زیاد داشته باشد مانند به راه انداختن ترن یا جرثقیلها ، دریل ها ، دستگاه های فرز و ......

مزایا و معایب این دو رتور نسبت به یکدیگر

مزایا موتور آسنکرون با روتور قفسه ای

1-راه اندازی موتور آسنکرون با روتور قفسه ای بر خلاف موتور سنکرون خیلی ساده میباشد یعنی نه به موتور فرعی و نه به جریان دائم که در موتورهای سنکرون مورد احتیاج بود ، احتیاج دارد.

2-ساختمان این موتور ساده است .

3-امکان افزایش بار در آنها زیاد است .

4-سرعت آن در بارهای مختلف تقریباً ثابت است .

5-ضریب قدرت بهتری نسبت به موتور آسنکرون با روتور سیم پیچی‌ شده دارد .

معایب موتور آسنکرون با روتور قفسه ای :

1-در موقع شروع به کار جریان زیادی‌ از شبکه میگیرد .

2-گشتاور شروع به کار آن کم می‌باشد .

3-در موقعیکه بار آن به حد کافی نیست ضریب قدرتش کم است .

4-در مقابل تغییر فشار الکتریکی حساسیت دارد .

5-تنظیم تعداد دور آنها مشکل می باشد .

مزایا موتور آسنکرون با روتور سیم پیچی شده :  

1-در موقع شروع به کار گشتاور قوی دارد .

2- بر خلاف موتور آسنکرون با روتور قفسه ای که جریان شروع به کار آنها کم است جریان شروع به کار کمی‌ دارد .

3- سرعت آن در مقابل بارهای مختلف تقریباً ثابت است .

4- تعداد دور آن تا حدی قابل تنظیم است .( با کم و زیاد کردن رئوستا راه انداز )

5- میتوان تا حدی بار آن را زیاد کرد .

  معایب موتورهای آسنکرون با روتور سیم پیچی شده :

1- در مقابل تغییر ولتاژ حساسیت دارد .

2- ضریب قدرت آن در موقعیکه بار به حد نرمال نیست کم می باشد .

3- ضریب قدرت آنها نسبت به ضریب قدرت موتور آسنکرون با روتور قفسه ای کمتر است.

نیکولا تسلا، مخترع موتور الکتریکی